Zuiderzeemuseum – Hektjalk
Het ontwerpproces van de binaurale audio experience in de Hektjalk
Hoe moet het geweest zijn om als vader, knecht, oudste dochter of jongste dochter te leven aan boord van een transportschip? Het harde werken, de gevaren op zee en het leven in een kleine ruimte. Duik in het fictieve verhaal van de Familie Van der Breevaart, wat zich ruim honderd jaar geleden afspeelde aan boord van de Hektjalk ‘de vier gebroeders’
Bij het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen is vanaf april 2025 dit verhaal te horen. Luister op één van de vier luisterposities het persoonlijke verhaal van één van de familieleden.
Samen met interactives-ontwerpbedrijf Synergique en expositie-ontwerpbedrijf Kloosterboer werkten wij aan de invulling van deze gloednieuwe audio experience waar de bezoeker kan ervaren hoe het leven aan boord moet zijn geweest.
Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen richt zich op de geschiedenis, actualiteit en toekomst van het IJsselmeer-gebied. De thema’s water, ambachten en gemeenschappen staan hierbij centraal.
't Zuiderzeedorp met zijn historische gebouwen ligt naast de Marker haven. Hier zijn historische schepen te zien en te bezoeken.
Hektjalk De Vier Gebroeders – het grootste schip van het museum – is net binnengevaren met een lading aardappels. Het is 1920 en schippersvrouw Willempje van de Breevaart vertelt je graag alles over het leven aan boord van dit vrachtschip. In het ruim duik je op een bijzondere manier verder in de wereld van de schipper, enkele van de kinderen én de knecht, terwijl zij hun taken uitvoeren.
In opdracht van Synergique ontwierpen wij het geluid voor deze audio-ervaring in binaural audio. De bezoeker daalt het trapje af en bevindt zich in de ladingruimte van de hektjalk, een van de eerste ijzeren schepen die de Zuiderzee bevoeren met allerlei lading aan boord.
Het is er schemerig, het weinige licht dat binnenkomt schijnt door de openingen tussen de dekplaten.
De bezoeker kan plaatsnemen op een van de drie bankjes in het schip, waarbij een hoofdtelefoon opgezet kan worden. Hier hoort de bezoeker de gedachten van een van de personages maar vinden er ook interacties plaats tussen de leden van het gezin van de Breevaart en hun knecht Henk. Door naar hun verhalen te luisteren krijg je een goed beeld van het leven op het schip. Bovendien raak je ook op de hoogte van wat er allemaal speelt binnen de familie van de Breevaart.
Wij verzorgden het gehele audiotraject van dit project. Allereerst gingen we op zoek naar de juiste stemmen voor elke rol en verzorgden de opnames hiervan. Ook voor internationale gasten is de audio-ervaring op de hektjalk interessant: we namen het script, naast Nederlands, ook in het Engels en Duits op. In de meeste gevallen zouden we dan met acteurs werken die de betreffende taal als moedertaal hebben (native speakers). In dit geval kozen we er in overleg met de opdrachtgever voor om deze versies grotendeels door de originele Nederlandstalige stemmen te laten inspreken. Aangezien het hier gaat om een overduidelijk Nederlands gezin was het eerder een pre dan een nadeel dat er een duidelijk Nederlands accent hoorbaar is bij de vertaalde versies.
Het verhaal dat ongeveer 3,5 minuut duurt loopt helemaal synchroon tussen de personages. Hoewel het in de eerste plaats een audio ervaring is, worden er op bepaalde momenten door middel van spots plekken in het schip aangelicht om zo bepaalde gebeurtenissen te verduidelijken of nog wat aan te zetten.
Er zijn 4 personages op het schip: Bastiaan (de schipper), Adriana (de dochter), Henk (de knecht) en Janna (de jongste dochter). De eerste 3 zijn te beluisteren via de hoofdtelefoon maar Janna, die pas 4 jaar is, heeft een eigen speelhoekje in het schip waar uit 4 verstopte luidsprekers tussen de aardappels haar kijk op het leven aan boord te horen is.
Op de hoofdtelefoon horen we steeds de gedachten van een van de personages. Maar soms praten de karakters ook hardop tegen elkaar. Door naar iedereen te luisteren wordt het verhaal steeds duidelijker en hoor je steeds weer nieuwe details.
Ook hoor je een rijk klankbeeld van alle geluiden die je zou horen in zo’n schip aan een drukke kade ergens aan het begin van de 20e eeuw: het uitladen van de vracht, opscheppende kapiteins aan wal, wapperende zeilen maar ook de eerste boten met een motor.
Er gebeurt van alles om de personages heen. Juist omdat je de kans krijgt het verhaal meerdere malen te beluisteren vanuit verschillende perspectieven hoor je steeds weer iets nieuws dat je een eerdere keer misschien nog niet opgevallen was.
Luister hieronder naar een fragment uit de audio Experience.
Bovenstaande fragment is gebaseerd op oude schippersliedje ‘een liedje van de zee.’
Op locatie verzorgden we de laatste aanpassingen en tests van het geluid.
Een prachtig project waarmee we een stuk zeevaartgeschiedenis inzichtelijk maken voor iedereen die het maar wil horen.
Vanaf 29 maart kun je het reilen en zeilen van familie Van de Breevaart beluisteren en beleven!
